Chườm nóng, chườm lạnh là các kỹ thuật đơn giản thường được hỗ trợ điều trị các bệnh lý. Để quá trình chườm lạnh, chườm nóng đem lại hiệu quả tốt nhất người thực hiện cần theo dõi, quan sát để tránh những tai biến xảy ra như lạnh quá hay nóng quá, những tai biến này có thể gây bỏng cho bệnh nhân.
1. Tác dụng của chườm nóng, chườm lạnh
1.1. Tác dụng của chườm nóng
Chườm nóng có 3 tác dụng chính sau:
- Tác dụng làm cho thân nhiệt tăng.
- Làm giãn cơ, dây chằng và giảm kích thích thần kinh dẫn đến giảm đau.
- Gây sung huyết cục bộ, làm tăng tuần hoàn tại chỗ, từ đó giúp quá trình liền vết thương nhanh hơn.
1. 2. Tác dụng chườm lạnh
Chườm lạnh có các tác dụng chính sau:
- Giảm thân nhiệt.
- Giảm đau do chấn thương cơ, dây chằng.
- Tác dụng làm giảm sung huyết cục bộ.
2. Các phương pháp chườm nóng
Có 2 phương pháp chườm nóng là:
2.1. Chườm nóng ướt
Độ thân nhiệt sâu hơn làm cho bắp thịt đang co cứng giãn ra, tăng tuần hoàn, tăng hấp thu các chất dinh dưỡng, muối khoáng, thuốc.
Chườm nóng ướt bằng nhiều cách như: ngâm vùng cần chườm vào nước ấm, đắp parafin nóng hoặc các loại rượu quế, hồi. Khăn gạc tẩm nước nóng trong những trường hợp: vết thương hở, nhiễm khuẩn nhẹ, u nhọt.
2.2. Chườm nóng khô
Độ thân nhiệt không sâu, chủ yếu để bệnh nhân cảm thấy dễ chịu có tác dụng giảm đau và tăng tuần hoàn máu ngoại vi.
Chườm nóng khô có nhiều cách như dùng lò sưởi, chai nước nóng, gạch nướng, nước nóng đổ vào túi chườm.
Chỉ định
- Cơn đau dạ dày, gan, thận hoặc khớp.
- Viêm thanh quản, viêm khí quản.
- Trẻ sơ sinh thiếu tháng, người già khi trời rét.
Chống chỉ định
- Viêm ruột thừa.
- Đau bụng không rõ nguyên nhân.
- Các bệnh nhiễm khuẩn nặng gây mù.
- Viêm phúc mạc.
- Các trường hợp xuất huyết.
- Chấn thương 24 giờ đầu vì dễ gây chảy máu lại do giãn mạch.
2.3. Lưu ý khi chường nóng
2.3.1 Nhiệt độ chườm nóng
- Chườm nóng khô: Nhiệt độ trung bình 41 – 43 độ C, nhiệt độ cao 50 – 60 độ C.
- Chườm nóng ướt: Nhiệt độ trung bình 40 độ C, nhiệt độ cao 50 độ C.
2.3.2 Thời gian chườm nóng
Thời gian chườm trung bình 20 – 30 phút mỗi lần. Sau 3h mới được chườm lại lần tiếp theo bởi chườm nóng liên tục có thể làm cho da mềm, lỗ chân lông giãn ra, vi khuẩn dễ xâm nhập vào cơ thể gây nhiễm khuẩn da, cơ…
3. Các phương pháp chườm lạnh
Có nhiều phương pháp như: Tắm, lau người bằng nước lạnh, chườm lạnh ướt và bằng nước đá.
3.1. Chỉ định
- Thân nhiệt tăng cao.
- Nhiễm khuẩn, áp xe.
- Xuất huyết đường tiêu hóa.
- Sau phẫu thuật cắt tuyến giáp cho bệnh cường tuyến giáp.
- Chấn thương sọ não,…
3.2. Chống chỉ định
- Tuần hoàn cục bộ giảm hoặc bệnh nhân táo bón.
- Thân nhiệt thấp, người già yếu.
- Xuất huyết đường hô hấp.
4. Các biến chứng có thể gặp do chườm nóng, chườm lạnh
- Chườm lạnh: Có thể làm giảm thân nhiệt xuống dưới mức bình thường đối với các bệnh nhân hôn mê, rối loạn ý thức.
- Chườm nóng: Có thể gây bỏng da vùng chườm do nước quá nóng, thời gian chườm quá dài và không làm đúng quy trình.
Chườm nóng, chườm lạnh là những phương pháp trị liệu; tuy nhiên nếu không hiểu đúng mà chườm sai thì không những không hỗ trợ điều trị bệnh mà còn khiến bệnh nặng thêm.